Probleemgedrag bij dementie? Deze erkende interventies kunnen helpen
Onlangs heeft de Erkenningscommissie Ouderenzorg van Vilans de interventie ‘Training ABC-methodiek’ erkend op het niveau ‘goed onderbouwd’. Daarnaast hebben zij de interventie Grip op Probleemgedrag (GRIP) na vijf jaar her-erkend op het niveau ‘eerste aanwijzingen voor effectiviteit’. Beide interventies kunnen helpen om beter om te gaan met onbegrepen gedrag bij mensen met dementie die wonen in een zorginstelling.
Zorgmedewerkers die bewoners met dementie verzorgen, worden vaak geconfronteerd met onbegrepen gedrag. Dit kan stress veroorzaken en hun arbeidstevredenheid negatief beïnvloeden. Onbegrepen gedrag hangt bovendien samen met een verminderde kwaliteit van leven voor de persoon met dementie. Een hapklaar antwoord op onbegrepen gedrag is er niet, maar we weten wel dat het belangrijk is om methodisch en multidisciplinair te werken. De interventies ‘Training ABC-methodiek’ en GRIP ondersteunen daarbij.
ABC-methodiek
Bij de training ABC-methodiek, ontwikkeld door Stichting ABC99, leren zorgmedewerkers onbegrepen gedrag methodisch in kaart te brengen om zo het gedrag van de bewoner met dementie beter te begrijpen. Zij maken een veranderplan op maat waarmee ze het gedrag positief kunnen beïnvloeden.
ABC maken
De aanpak bestaat uit het maken van een ABC: het observeren van het gedrag (de actie), de mogelijke oorzaken (bewegers) en de gevolgen van het gedrag (consequenties). Vervolgens stellen de medewerkers een haalbaar doel voor gedragsverandering bij de bewoner en maken een plan hoe dit bereikt kan worden. Een procesevaluatie laat zien dat medewerkers de ABC-methodiek ervaren als bruikbare methodiek om als team op één lijn te komen, persoonsgerichte zorg te optimaliseren en zorg te leveren die voldoet aan de verwachtingen.
Oordeel erkenningscommissie
‘De training ABC-methodiek is een mooie en goed uitvoerbare interventie’, staat in het eindoordeel van de erkenningscommissie beschreven. ‘De methodiek is gebaseerd op een bestaande Amerikaanse methodiek en er is jarenlange ervaring mee opgedaan in de Nederlandse ouderenzorg. Een sterk punt is dat er uitgebreid aandacht wordt besteed aan de implementatie van de methodiek.’
Training ABC-methodiek
Organisaties die interesse hebben, kunnen training op de werkvloer aanvragen om teams te laten opleiden in de ABC-methodiek. Ook is het mogelijk om een eigen trainer te laten opleiden via de train de trainer ABC-methodiek. De opgeleide trainer kan de teams binnen de eigen organisatie trainen. De training voor op de werkvloer is geaccrediteerd voor het Kwaliteitsregister Verpleegkundigen & Verzorgenden.
Grip op Probleemgedrag (GRIP)
Ook de interventie GRIP ondersteunt het methodisch en multidisciplinair werken. Uit onderzoek naar de effecten is gebleken dat het goed werken met GRIP niet alleen zorgt voor het verminderen van probleemgedrag, maar ook leidt tot een vermindering van psychofarmacagebruik bij bewoners met dementie. Daarnaast nam de werktevredenheid onder zorgmedewerkers toe.
Aandacht voor methodisch werken
De interventie GRIP is ontwikkeld door Amsterdam UMC, locatie VUmc, afdeling Ouderengeneeskunde in samenwerking met Universitair Kennisnetwerk Ouderenzorg Nijmegen. In de scholing aan het hele zorgteam wordt aandacht besteed aan oorzaken voor probleemgedrag en het belang van multidisciplinair en methodisch werken, namelijk het doorlopen van de stappen: signaleren, analyseren, behandelen en evalueren. De zorgmedewerkers, psycholoog en specialist ouderengeneeskunde hebben ieder hun eigen rol en verantwoordelijkheden in dit proces, dat door digitale GRIP-werkformulieren wordt gestructureerd.
Oordeel erkenningscommissie
‘Grip op probleemgedrag is een relevante en waardevolle interventie’, beschrijft de erkenningscommissie in het eindoordeel. ‘De interventie is onder andere voorzien van een uitgebreide en heldere handleiding. GRIP op probleemgedrag wordt onderbouwd door recente literatuur en heeft een duidelijke probleemstelling. Het feit dat er nog steeds veel vraag is naar de interventie is een positief punt. Tevens is sterk dat de interventie wordt genoemd in de richtlijn probleemgedrag van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP) en Verenso uit 2018.’
Training bij Gerion
De eerste stap van de implementatie van GRIP is het aanstellen van lokale GRIP-coördinatoren die de train-de-trainercursus volgen bij Gerion, het opleidingsinstituut van de afdeling ouderengeneeskunde van Amsterdam UMC, locatie VUmc. De cursus wordt meerdere keren per jaar vanuit Gerion gegeven en kan zowel bij Gerion als in-company plaatsvinden.
Over het erkenningstraject
In de ouderenzorg zijn veel doeltreffende interventies ontwikkeld. Toch zijn ze voor andere professionals vaak moeilijk te vinden en te vergelijken. Het erkenningstraject geeft inzicht in goed onderbouwde en effectieve interventies. Meer weten over werkende interventies? Bekijk dan onze Databank erkende interventies.
Ook een interventie laten erkennen?
Heb je een succesvolle aanpak of methodiek ontwikkeld voor de gehandicapten- of ouderenzorg? Is jouw interventie ook interessant voor anderen? Meld deze dan aan voor het erkenningstraject.