Lichttherapie voor volwassenen met een verstandelijke beperking en depressieve klachten
Gepubliceerd op: 19-04-2024
Bij depressieve klachten kunnen volwassenen behandeld worden middels lichttherapie. Praten is bij lichttherapie niet nodig, wat voor sommige mensen met een verstandelijke beperking prettig kan zijn.
Doel
Het doel van deze interventie is het verminderen van depressieve klachten bij volwassenen met een verstandelijke beperking tot een zodanig niveau dat er een duidelijke vermindering van deze klachten is.
Doelgroep
Lichttherapie en de bijbehorende handreiking zijn gericht op het inzetten van lichttherapie bij volwassenen (18 jaar en ouder) met een verstandelijke beperking (IQ 0 – ≤70) en depressieve klachten zoals vastgesteld met betrouwbare en valide diagnostische middelen.
Aanpak
De Handreiking en bijbehorende informatiefolders voorzien in informatie voor behandelaren, cliënten en begeleiders over de toepassing van lichttherapie. De cliënt gaat dagelijks 30 min, ’s ochtends, gedurende 14 aaneengesloten dagen, bij de lichtlamp zitten (20 cm afstand). De cliënt kan tijdens de lichttherapie een andere, zittende activiteit doen.
Materiaal
- Een goedgekeurde lichttherapielamp die 10.000 lux wit licht afgeeft. Het aantal lux is de sterkte van het licht.
- De handreiking “Lichttherapie voor volwassenen met een verstandelijke beperking en depressieve klachten”
Onderbouwing
Depressieve klachten komen veel voor bij volwassenen met een verstandelijke beperking en hebben een negatieve invloed op de zelfredzaamheid, de kwaliteit van leven en het ontstaan en verloop van chronische ziekten. Er zijn op dit moment zeer weinig evidence-based interventies om depressieve klachten bij volwassenen met een verstandelijke beperking te verminderen, zeker bij mensen met een matige of (zeer) ernstige verstandelijke beperking. Depressie wordt in verband gebracht met verstoorde circadiane ritmes. Een circadiaan ritme is een biologisch ritme dat ongeveer 24 uur duurt en wordt ook wel het 24-uurs ritme genoemd. Verstoorde circadiane ritmes resulteren onder andere in veranderingen in het slaapwaakritme en de afgifte van de hormonen melatonine en cortisol, welke beide ook weer samenhangen met het ontstaan en in stand houden van depressieve klachten. Een verstoring kan ontstaan door een tekort aan blootstelling aan daglicht. Lichttherapie kan een tekort aan daglicht aanvullen.
Onderzoek
Uit onderzoek in de algemene bevolking bleek dat lichttherapie zowel seizoensgebonden als niet-seizoensgebonden depressieve klachten kan verminderen. Uit een pilotstudie bij volwassenen met een verstandelijke beperking bleek dat lichttherapie goed toepasbaar is, ook bij volwassenen met een (zeer) ernstige beperking en/of gedragsproblemen. In de vervolgstudie, waarbij een groep met lichttherapie van 10.000 lux, een groep met lichttherapie van ≤300 lux en een controlegroep werden geïncludeerd, leidde de lichttherapie van 10.000 lux het vaakst tot een zodanige afname in depressiescore (tot onder het klinische afkappunt) dat er sprake kan zijn van een relevante vermindering van depressieve klachten.
Contactgegevens
Academische Werkplaats GOUD; samenwerking tussen de leerstoel Geneeskunde voor Verstandelijk Gehandicapten en zorgorganisaties Abrona, Amarant en Ipse de Bruggen.
E-mail: info.gvg@erasmusmc.nl
Telefoon: 010-7032123
Downloads
Download hier de volledige interventiebeschrijving
Over deze interventie
Erkend
Erkenning is mogelijk op de volgende niveaus:
- Goed onderbouwd
- Effectief volgens eerste aanwijzingen
- Effectief volgens goede aanwijzingen
- Effectief volgens sterke aanwijzingen.
Deze interventie is door de erkenningscommissie beoordeeld als:
Goed onderbouwd
Datum van erkenning
13-11-2023
Erkend door
Erkenningscommissie langdurende zorg – deelcommissie gehandicaptenzorg
Toelichting Commissie
Bij depressieve klachten kiezen organisaties nu vaak voor de inzet van intensieve gedragstherapie en medicatie bij mensen met een verstandelijke beperking. De commissie vindt het waardevol dat er naast deze aanpakken nu ook een alternatief als lichttherapie is. Praten is bij lichttherapie niet nodig, wat voor sommige mensen met een verstandelijke beperking prettig kan zijn. Daarnaast vindt de commissie het erg sterk dat individuele aanpassingen mogelijk zijn om de aanpak beter te laten aansluiten op de verschillende situaties van mensen.
Geplaatst op
19-04-2024