Lichttherapie voor volwassenen met een verstandelijke beperking en depressieve klachten

Bij depressieve klachten kunnen volwassenen behandeld worden middels lichttherapie. Praten is bij lichttherapie niet nodig, wat voor sommige mensen met een verstandelijke beperking prettig kan zijn.

Doel

Het doel van deze interventie is het verminderen van depressieve klachten bij volwassenen met een verstandelijke beperking tot een zodanig niveau dat er een duidelijke vermindering van deze klachten is.

Doelgroep

Lichttherapie en de bijbehorende handreiking zijn gericht op het inzetten van lichttherapie bij volwassenen (18 jaar en ouder) met een verstandelijke beperking (IQ 0 – ≤70) en depressieve klachten zoals vastgesteld met betrouwbare en valide diagnostische middelen.

Aanpak

De Handreiking en bijbehorende informatiefolders voorzien in informatie voor behandelaren, cliënten en begeleiders over de toepassing van lichttherapie. De cliënt gaat dagelijks 30 min, ’s ochtends, gedurende 14 aaneengesloten dagen, bij de lichtlamp zitten (20 cm afstand). De cliënt kan tijdens de lichttherapie een andere, zittende activiteit doen.

Materiaal

• Een goedgekeurde lichttherapielamp die 10.000 lux wit licht afgeeft. Het aantal lux is de sterkte van het licht. 
• De handreiking “Lichttherapie voor volwassenen met een verstandelijke beperking en depressieve klachten”

Onderbouwing

Depressieve klachten komen veel voor bij volwassenen met een verstandelijke beperking en hebben een negatieve invloed op de zelfredzaamheid, de kwaliteit van leven en het ontstaan en verloop van chronische ziekten. Er zijn op dit moment zeer weinig evidence-based interventies om depressieve klachten bij volwassenen met een verstandelijke beperking te verminderen, zeker bij mensen met een matige of (zeer) ernstige verstandelijke beperking. Depressie wordt in verband gebracht met verstoorde circadiane ritmes. Een circadiaan ritme is een biologisch ritme dat ongeveer 24 uur duurt en wordt ook wel het 24-uurs ritme genoemd. Verstoorde circadiane ritmes resulteren onder andere in veranderingen in het slaapwaakritme en de afgifte van de hormonen melatonine en cortisol, welke beide ook weer samenhangen met het ontstaan en in stand houden van depressieve klachten. Een verstoring kan ontstaan door een tekort aan blootstelling aan daglicht. Lichttherapie kan een tekort aan daglicht aanvullen.

Onderzoek

Uit onderzoek in de algemene bevolking bleek dat lichttherapie zowel seizoensgebonden als niet-seizoensgebonden depressieve klachten kan verminderen. Uit een pilotstudie bij volwassenen met een verstandelijke beperking bleek dat lichttherapie goed toepasbaar is, ook bij volwassenen met een (zeer) ernstige beperking en/of gedragsproblemen. In de vervolgstudie, waarbij een groep met lichttherapie van 10.000 lux, een groep met lichttherapie van ≤300 lux en een controlegroep werden geïncludeerd, leidde de lichttherapie van 10.000 lux het vaakst tot een zodanige afname in depressiescore (tot onder het klinische afkappunt) dat er sprake kan zijn van een relevante vermindering van depressieve klachten.

Contactgegevens

Academische Werkplaats GOUD; samenwerking tussen de leerstoel Geneeskunde voor Verstandelijk Gehandicapten en zorgorganisaties Abrona, Amarant en Ipse de Bruggen.

E-mail: info.gvg@erasmusmc.nl
Telefoon: 010-7032123