Mijn leven in kaart
Gepubliceerd op: 12-08-2020
Door het vertellen van het levensverhaal krijgt de oudere mens meer grip op het leven en de (verzorgende) omgeving leert de oudere beter kennen.
Doel
Het vertellen van het levensverhaal helpt de oudere om grip te krijgen op het levensverhaal, om ingrijpende ervaringen een plaats te geven of om de balans van het leven op te maken.
Doelgroep
‘Mijn leven in kaart’ is een laagdrempelige, niet-therapeutische levensverhaalinterventie, bedoeld voor ouderen (ca. 65 plus), die behoefte hebben aan zingevingsondersteuning.
Aanpak
Met behulp van thematisch ingedeelde gesprekskaarten vertelt de oudere in 7 sessies, verdeeld over ca. 2 maanden, over gebeurtenissen uit zijn of haar levensverhaal. De luisteraar maakt aantekeningen en verzamelt met de oudere beeldmateriaal. Daarmee kan de luisteraar, in nauw overleg met de oudere, een levensboek maken.
Materiaal
Het instrument bestaat uit 50 gesprekskaarten, met daarop een foto en duidelijk leesbare gespreksvragen. Samen met een handleiding zitten de kaarten in een stevige doos. De materialen voor het levensboek moeten zelf bijeengezocht of aangeschaft worden.
Onderbouwing
De methode is ontwikkeld op basis van de uitkomsten van internationaal onderzoek naar life review. Life review is het gestructureerd terugkijken op het geheel van de levensloop in een individuele setting vanuit een evaluerend perspectief. Onderzoek toont aan dat life review positieve effecten heeft op mentaal welbevinden, identiteitsondersteuning en zingeving. De methode bouwt voort op theoretische inzichten uit de narratieve psychologie en narratieve gerontologie, namelijk dat de identiteit van een mens een narratief construct is. Door het narratief construct te vertellen wordt deze telkens bijgesteld en of getransformeerd, waardoor de verteller haar of zijn eigen identiteit als een continuïteit ervaart en het verhaal van het leven voortgang heeft, of weer krijgt. Life review is daarom speciaal (doch niet uitsluitend) geschikt voor ouderen, die geconfronteerd worden met meer of minder ingrijpende veranderingen in hun leven, zoals het verlies van werk, het verlies van een partner, een verhuizing of beperkingen als gevolg van gezondheidsproblemen. In de setting van de zorg leidt werken met de methode tot meer begrip van zorgverleners voor cliënten. Het heeft bovendien een positieve uitwerking op de kwaliteit van (zorg)relaties.
Onderzoek
Van 2005 tot 2008 is de testversie van de methode (destijds Open Kaart genoemd) onderzocht op effecten ten aanzien van psychisch en sociaal welbevinden (RAND-36 en de Leuvense Welzijnsschaal), alsmede op de effecten op zingeving (middels kwantificerend kwalitatief onderzoek naar de verhalen van de ouderen) in een RCT-design (64 experimenteel, 32 controlegroep). Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat de interventie geen significant positieve effecten heeft op psychisch en sociaal welbevinden, in vergelijking met de controlegroep (gecontroleerd voor de factor aandacht). Wel kon een significant positief effect worden vastgesteld op depressieve klachten, hetgeen in lijn is met eerder onderzoeken naar de effecten van life review. Verder blijkt dat de effecten op de narratieve constructie van zin significant positief zijn in de experimentele groep, een effect dat vastgesteld is 5 maanden na afsluiting van de interventie. Deze positieve effecten konden niet worden vastgesteld in de controlegroep. Zowel van het kwantitatieve als van het kwalitatieve deel zijn onderzoekverslagen verschenen.
Contactgegevens
- Reliëf, christelijke vereniging van zorgaanbieders
- Wout Huizing
- 0348- 748883
Downloads
Download hier de volledige interventiebeschrijving
Over deze interventie
Erkend
Erkenning is mogelijk op de volgende niveaus:
- Goed onderbouwd
- Effectief volgens eerste aanwijzingen
- Effectief volgens goede aanwijzingen
- Effectief volgens sterke aanwijzingen.
Deze interventie is door de erkenningscommissie beoordeeld als:
Eerste aanwijzingen voor effectiviteit
Datum van erkenning
10-12-2019
Erkend door
Erkenningscommissie langdurende zorg – deelcommissie ouderenzorg
Toelichting Commissie
Het gedachtegoed van de Life Review en zingevingsondersteuning biedt veel diepgang aan de zorg voor kwetsbare ouderen. Het is een mooie visie op wat ouderen nodig hebben en wat hen kan helpen zin te (blijven) ervaren in het leven. Het narratieve perspectief sluit hier goed bij aan en ook werkers in de ouderenzorg werken graag met (levens)verhalen.
Het is een mooie, praktische laagdrempelige methodiek, waarbij vrijwilligers of betrokken professionals op zinvolle wijze in contact kunnen komen met ouderen. Het geeft richting en inhoud aan vrijwilligerswerk, mits er voldoende kwaliteitswaarborgen ingebouwd zijn, en levert vaak ook nog het concrete resultaat van een levensboek op.
Geplaatst op
12-08-2020