Foutloos leren bij Korsakov

Verhogen van de zelfstandigheid en kwaliteit van leven van cliënten met het syndroom van Korsakov.

Doel

Het aanleren van nieuwe vaardigheden door de interventie Foutloos leren bij Korsakov verbetert de kwaliteit van leven bij mensen met het syndroom van Korsakov. Daarnaast nemen door de interventie de gedragsproblemen af en is de verwachting dat de cliënten mogelijk meer autonomie en zelfstandigheid ervaren.

Doelgroep

De interventie Foutloos leren bij Korsakov is bedoeld voor mensen met het syndroom van Korsakov in verpleeghuizen. Verwacht wordt dat de interventie ook geschikt is voor mensen met het syndroom van Korsakov of andere ernstige alcoholgerelateerde stoornissen die verblijven in verpleeghuizen met niet-gespecialiseerde korsakovafdelingen, Beschermd Wonen, de GGZ of thuiszorg.

Aanpak

Foutloos leren is een behandelmethode om cliënten met het syndroom van Korsakov met een stappenplan nieuwe vaardigheden aan te (her)leren. Het uitgangspunt bij foutloos leren is dat fouten tijdens het leerproces worden voorkomen. Door een vaardigheid routinematig zonder fouten te herhalen, slijt de vaardigheid als het ware vanzelf in (Rensen et al, 2018). Zorgverleners worden getraind in het toepassen van de interventie bij cliënten met het syndroom van Korsakov. De training bestaat uit een scholing van vier dagdelen waarbij het zorgteam (incompany) getraind wordt in de uitvoering. Tevens wordt aandacht besteed aan de implementatie en borging van het principe. Twee maanden na de training kan er desgewenst een consultatiedag voor advies van de implementatie en borging van de training plaatsvinden.

Materiaal

Er is een praktische handleiding: ‘Foutloos leren bij Korsakov’ beschikbaar. De handleiding is verkrijgbaar via de website www.korsakovkenniscentrum.nl, maakt onderdeel uit van het lesmateriaal van de scholing en bevat praktische instructiefilmpjes. Meer informatie en aanvraag voor een scholing is te vinden op www.korsakovkenniscentrum.nl

Onderbouwing

Het syndroom van Korsakov is een chronische aandoening die gekenmerkt wordt door ernstige geheugenstoornissen en problemen met executief functioneren (Brion, Pitel, Beaunieux, & Maurage, 2014; Cermak, Butters, & Goodglass, 1971; Kopelman, Thomson, Guerrini, & Marshall, 2009; van Oort & Kessels, 2009). Hierdoor zijn mensen met het syndroom van Korsakov niet in staat om nieuwe informatie aan te leren. Deze cognitieve problemen leiden bij veel cliënten met Korsakov tot verlies van autonomie, vermindering van kwaliteit van leven en gedragsproblemen. Bij mensen met het syndroom van Korsakov is echter niet het hele geheugen aangedaan. Een deel van het geheugen (het impliciete geheugen) is enigszins gespaard gebleven (Kopelman et al., 2009; Oudman, Nijboer, Postma, Wijnia, & van der Stigchel, 2015). Dit geheugen wordt gebruikt bij het leren van vaardigheden, zoals autorijden, fietsen of zwemmen. Deze vaardigheden worden geleerd door ze te doen. Ook cliënten met het syndroom van Korsakov kunnen deze vaardigheden leren door ze te doen (Rensen, Egger, Westhoff, Walvoort, & Kessels, 2017). Het werkzame element uit de training is de focus op dit impliciete leren. Middels de foutloos-leren-training krijgen zorgprofessionals hiervoor handvatten.

Onderzoek

Uit een grootschalig onderzoek naar foutloos leren bij Korsakov waarbij drie verpleeghuizen (met controlegroep) met gespecialiseerde korsakovafdelingen betrokken waren, zijn drie publicaties en een praktische handleiding: ‘Foutloos leren bij Korsakov’ voortgekomen. In de publicaties wordt beschreven hoe de interventie is uitgevoerd en wat de behaalde effecten van de interventie zijn Aangetoond is dat de cliënten de handelingen na een interventie met Foutloos leren significant beter uitvoeren dan ervoor.

Daarnaast is aangetoond dat de kwaliteit van leven verbeterde en de verwachting is dat de cliënten mogelijk een groter autonomie en zelfstandigheid ervaren.

Contactgegevens

• Marga ten Wolde
• Korsakov Kenniscentrum
• 06 10 25 93 69
• Website Korsakov Kenniscentrum