Doen bij Depressie

Laatst bijgewerkt op: 23-10-2023

Doen bij Depressie richt zich op systematisch opsporen & behandelen van depressie & depressieve klachten bij ouderen met chronische problemen in verpleeghuizen.

Inhoudsopgave

Over deze interventie

Deze interventie is door de erkenningscommissie beoordeeld als: Goede aanwijzingen voor effectiviteit

Niveaus van erkenning

Erkenning is mogelijk op de volgende niveaus:

Goed beschreven (Pilot ouderenzorg)
Goed onderbouwd
Effectief volgens eerste aanwijzingen
Effectief volgens goede aanwijzingen
Effectief volgens sterke aanwijzingen.

Datum van erkenning

23-05-2023

Erkend door

Erkenningscommissie Langdurende ouderenzorg (Vilans)

Doen bij Depressie is een zeer sterk onderbouwde, effectieve en goed naar de praktijk vertaalde complexe en nauw-keurig uitgewerkte interventie voor een relevant en groot probleem. Naar aanleiding van onderzoeksresultaten is in de doorontwikkeling ook aandacht besteed aan het thema apathie, een relevante toevoeging. Een suggestie voor verdere doorontwikkeling is om mantelzorgers/naasten meer te betrekken.

Doel

Het organiseren van depressiezorg in verpleeghuizen om het vóórkomen en de ernst van depressie en apathie bij bewoners te verminderen.

Doelgroep

Het zorgprogramma Doen bij Depressie (DbD) is bedoeld voor bewoners in een verpleeghuis. Dit betreft kwetsbare, meestal oudere mensen met chronische en complexe gezondheidsproblemen. Er worden twee groepen in het zorgprogramma onderscheiden: bewoners met cognitieve en/of communicatieve problemen, waaronder problemen door dementie, en cliënten zonder dergelijke problemen.

Aanpak

Het zorgprogramma is multidisciplinair en persoonsgericht. De psycholoog heeft een coördinerende rol, zorgteam, arts en welzijnsmedewerker/activiteitenbegeleider zijn nauw betrokken. Het programma bestaat uit drie fasen:

opsporen: herkennen, screenen en diagnosticeren
behandelen: basisinterventies, (psycho-)therapeutische interventies en medicatie (indien nodig)
monitoren en evalueren

Materiaal

Handboek ‘’Doen bij Depressie’ met:
- protocollen en stappenplan per discipline;
- meetinstrumenten met handleiding;
- overdrachtformulieren en alle overige benodigde formulieren, bijvoorbeeld de ‘Indicatorenset’ voor het in kaart brengen van geleverde formele depressiezorg.
implementatiewijzer
informatiefolders voor zorgteam, bewoners en naasten
psychomotorische therapiemodule
onderwijsmodules voor verzorgenden
E-learning module
training Psychologen

Alle materialen zijn ook digitaal te verkrijgen!

Onderbouwing

Doen bij Depressie helpt om depressies in verpleeghuizen op te sporen en te behandelen. Depressie komt veel voor in verpleeghuizen en zou ongeveer 30 tot 50% van de bewoners treffen. Helaas worden depressies niet optimaal opgespoord en behandeld in langdurige zorginstellingen. Dit zorgt niet alleen voor een verminderde kwaliteit van leven en verhoogde mortaliteit onder bewoners, maar heeft eveneens een impact op de zorgmedewerkers. Hoewel dit zorgprogramma niet primair focust op apathie wordt daar ook rekening mee gehouden. Apathie overlapt immers met depressie wat betreft motivatieproblemen. Plezierige activiteiten die aangeboden worden in Doen bij Depressie verminderen apathie. Daarentegen kan antidepressieve medicatie apathie verergeren. Het verminderen van apathie is nodig omdat deze niet alleen een grote invloed heeft op het dagelijks en sociaal functioneren van bewoners, maar - net als depressie - leidt tot een verminderde levenskwaliteit en kortere levensduur.

Onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat Doen bij Depressie leidt tot:

minder depressie op somatische afdelingen
minder apathie op psychogeriatrische afdelingen
een verhoging van door bewoners zelf gerapporteerde kwaliteit van leven op zowel somatische als psychogeriatrische afdelingen

Door vaker behandelstrategieën toe te passen, verbetert de werktevredenheid en autonomie bij zorgverleners. Bij bewoners lijkt het erop dat diverse behandelstrategieën verschillende effecten hebben op depressie en op apathie. Inzetten van activerende strategieën door zorgmedewerkers heeft vooral effect gehad op psychogeriatrische afdelingen. Psychotherapeutische interventies vooral op somatische afdelingen.