Doen bij Depressie

Doen bij Depressie richt zich op systematisch opsporen & behandelen van depressie & depressieve klachten bij ouderen met chronische problemen in verpleeghuizen.

Doel

Verbetering van de depressiezorg in verpleeghuizen om zo het vóórkomen van depressie te verminderen.

Doelgroep

Kwetsbare ouderen met chronische en complexe gezondheidsproblemen in verpleeghuizen. In het zorgprogramma is gekozen voor een specifieke benadering voor twee groepen cliënten: cognitief/communicatief competente cliënten en cognitief/communicatief beperkte cliënten.

Aanpak

Doen bij Depressie is een multidisciplinair zorgprogramma en bestaat uit drie fasen: 1) Opsporen, 2) Behandelen en 3) Monitoren en evalueren. De meest betrokken disciplines zijn de verzorging en psycholoog, arts en activiteitenbegeleider hebben ook een belangrijke rol. De fase Opsporen bestaat uit de componenten Herkennen (o.a. observatieschaal invullen door verzorging), Screenen (afname screeningsinstrument door psycholoog bij bewoner en/of verzorgende) en Diagnosticeren (diagnostisch interview door psycholoog, en, indien van toepassing, onderzoek arts om andere oorzaak van depressieve klachten uit te sluiten). De fase Behandelen heeft een modulaire opbouw, waarbij Module 1, basisinterventies, wordt ingezet als sprake is van relevante depressie symptomen. Module 2, psychotherapie, wordt ingezet als er een depressiediagnose is gesteld (beperkte depressie, depressieve stoornis, depressie bij dementie). Module 3, het overwegen van medicatie door de arts, is aan de orde bij een depressieve stoornis en wanneer eerdere behandelvormen onvoldoende effect hadden.

Materiaal

• Handboek Multidisciplinair Zorgprogramma Doen bij Depressie
• Implementatiewijzer (digitaal)
• Onderwijsmodules (digitaal) voor verzorgenden
• Herkennen van depressie
• Behandelen van depressie
• Handleiding meetinstrumenten Doen bij Depressie
• Alle benodigde formulieren 
• Protocollen, stappenplan, meetinstrumenten, overdracht formulieren
• Training Zorgteam
• Training Psychologen
• Begeleiding Implementatie
• Inkoop van expertise (basispakket & maatwerk)

Onderbouwing

Er zijn verschillende factoren die maken dat depressie een probleem is in verpleeghuizen. Depressie komt bij verpleeghuisbewoners relatief vaak voor, bijvoorbeeld omdat ze verliezen op verschillende domeinen hebben moeten incasseren, zoals hun gezondheid, hun sociale contacten en hun vertrouwde omgeving. Daarnaast worden depressies onvoldoende opgespoord in verpleeghuizen. Tot slot worden depressies in verpleeghuizen onvoldoende behandeld. Depressie, ook depressie bij verpleeghuisbewoners, is echter goed behandelbaar en een effectieve aanpak van depressies kan de kwaliteit van leven van verpleeghuisbewoners verbeteren, en hun zorggebruik verlagen.

Onderzoek

De resultaten van het wetenschappelijk onderzoek naar het effect van Doen bij Depressie  zoals beschreven in Leontjevas et al. (2013a; 2013b) tonen aan dat een structurele aanpak van depressie met “Doen bij Depressie” in verpleeghuizen tot minder depressie op somatische afdelingen leidt, tot minder apathie op psychogeriatrische afdelingen en een verhoging van zelfgerapporteerde kwaliteit van leven van bewoners op zowel somatische als psychogeriatrische afdelingen. De implementatie van met name de behandelonderdelen van het zorgprogramma was suboptimaal en verdient aandacht. Het lijkt erop dat diverse behandelstrategieën in het zorgprogramma verschillende effecten hebben op apathie en op depressie symptomen. Inzetten van activerende strategieën door zorgmedewerkers  is effectief op psychogeriatrische afdelingen, en psychotherapie op somatische afdelingen. Er is meer onderzoek nodig naar behandeling van stemmingsgerelateerde depressie symptomen en het effect van antidepressiva in verpleeghuizen.

Sector(en)

Ouderensector

Contactgegevens

• Radboud UMC
• Dr. Debby Gerritsen
• Geert Grooteplein 21
• 6500 HB Nijmegen
• 024-3619588
• https://www.ukonnetwerk.nl/tools/doen-bij-depressie/