Muziekkusseninterventie biedt houvast voor ouderen met dementie

Doel

De interventie beoogt de frequentie en/of ernst van de nachtelijke onrust na een interventieperiode van zeven nachten te verminderen. Daarnaast beoogt de interventie een positieve beleving van de cliënt te stimuleren.

Doelgroep

De Muziekkusseninterventie is bedoeld voor ouderen (65+) met dementie op een psychogeriatrische verpleegafdeling, die kampen met nachtelijke onrust. Onder nachtelijke onrust wordt agitatie in de avond of nacht verstaan. Agitatie kenmerkt zich door innerlijke rusteloosheid, leidend tot ondoelmatig gedrag met een sterk repeterend karakter (Verenso, 2008). De agitatie kan zich bij het naar bed gaan of later in de nacht voordoen.

Aanpak

De volgende stappen worden gevolgd:

1. Multidisciplinaire probleemanalyse en doelbepaling (eventuele niet door de interventie te beïnvloeden factoren worden aangepakt);
2. Wanneer geïndiceerd: muziektherapeut individualiseert de interventie (de muziek is herkenbaar, rustgevend én van de voorkeur van de cliënt);
3. Zorgmedewerkers worden geïnstrueerd in inzetten interventie en slaapdagboek invullen;
4. Evaluatie op basis van slaapdagboek;
5. Bij blijvende inzet; muziektherapeut monitort de interventie.

Materiaal

Tijdens de Muziekkusseninterventie luistert de cliënt bij het inslapen tot drie kwartier naar muziek via een muziekkussen. Het muziekkussensysteem voldoet aan specifieke kenmerken. Er is een Handleiding Muziekkusseninterventie voor muziektherapeuten beschikbaar.

Onderbouwing

Nachtelijke onrust is veelvoorkomend bij ouderen met dementie (Alzheimer Nederland, 2012). Vele factoren spelen een rol bij het ontstaan ervan, onder andere cognitieve problemen, emotionele factoren, geluid van zorgmedewerkers (Van Vracem, Spruytte, Declercq & Van Audenhove, 2016) en slechte slaaphygiëne (Alzheimer Nederland, 2012). De Muziekkusseninterventie speelt in op de emotionele factoren die een rol spelen bij het ontstaan van nachtelijke onrust, zoals behoefte aan geborgenheid en/of ervaren van spanning en maakt gebruik van (non-)cognitieve restvermogens van cliënten met dementie. Muziek speelt hierop in doordat cliënten in staat zijn om tot in een laat stadium van dementie muziek te herkennen (Jacobsen, Stelzer, Fritz, Chételat, La Joie & Turner, 2015). De muziek geeft houvast, herkenning en daarmee een veilig gevoel. De muziek die gebruikt wordt voor de Muziekkusseninterventie heeft bovendien rustgevende kenmerken, wat slaap kan bevorderen (Wang, Sun & Zang, 2013). Doordat gebruik wordt gemaakt van voorkeursmuziek wordt een positieve beleving gestimuleerd (McDermott, Orrell & Ridder, 2014).