Kwaliteit in Communicatie

Met de methode KiC wordt beoogd de kwaliteit van de interactie en de communicatie tussen de communicatiepartners en cliënten met een aangeboren beperking in horen én zien (doofblindheid) of een beperking in horen én zien (doofblindheid) in combinatie met een verstandelijke beperking of ontwikkelingsachterstand te verbeteren.

Doel

Het verbeteren van de interactie en communicatie tussen de cliënt en de communicatiepartners door een interventie die zich richt op het versterken van de competenties van de communicatiepartners.

Doelgroep

Kinderen en volwassenen met een aangeboren beperking in horen én zien (doofblindheid) en/of kinderen en volwassenen met een beperking in horen én zien (doofblindheid)1 in combinatie met een verstandelijke beperking/ontwikkelingsachterstand (cliënt) en hun communicatiepartners (bijvoorbeeld begeleiders, verwanten, leerkrachten). Er is een vraag op het gebied van interactie en communicatie. De term ‘beperking in horen én zien (doofblindheid)’ komt voort uit aanbevelingen over het gebruik van terminologie die zijn gemaakt binnen de zintuiglijke sector na het ontwikkelen van een functionele definitie (Heppe, Klomp, & Bak, 2022).

Aanpak

Na de voorbereiding van de interventie volgen interventiefases gericht op afstemming en betekenisoverdracht. Er wordt afgesloten met een evaluatiefase. De beide interventiefases bestaan uit een scholing voor alle communicatiepartners en individuele coaching middels video-feedback van enkele communicatiepartners. Dit wordt verzorgd door een communicatiecoach die de train-de-trainer cursus Kwaliteit in Communicatie met goed gevolg heeft afgelegd.

Materiaal

• Boek voor KiC-communicatiecoaches: “Kwaliteit in Communicatie. Methode voor professionals die verwanten, begeleiders en leerkrachten ondersteunen bij het verbeteren van de communicatie met personen met een beperking in horen én zien (doofblindheid)” (Damen, Worm, Martens, Bloeming-Wolbrink, 2023).
• Videocamera en afspeelapparatuur.
• Ruimte voor teambijeenkomsten en individuele coaching.

Onderbouwing

Interactie en communicatie met de doelgroep is complex. Meerdere wetenschappelijke onderzoeken hebben laten zien dat video-feedback een effectieve methode is om interactie te verbeteren. Deze methode wordt bij Kwaliteit in Communicatie toegepast om afstemming en betekenisoverdracht te verbeteren. Om de resultaten zo breed mogelijk te realiseren, is scholing voor alle communicatiepartners onderdeel van de interventie.

De theoretische achtergrond van de methode Kwaliteit in Communicatie wordt gevormd door de theorie over aangeboren intersubjectiviteit – het bewustzijn van jezelf en de ander – zoals beschreven door Trevarthen (Bråten & Trevarthen, 2007). De methode sluit daarnaast aan op Vygotsky's theorie over de zone van de naaste ontwikkeling (1978).

Onderzoek

Het promotieonderzoek van Saskia Damen (2015), onder supervisie van prof. dr. Janssen, prof. dr. Ruijssenaars, en prof. dr. Schuengel, bestond uit meerdere studies waarin de effectiviteit van de interventie bij kinderen en volwassenen met doofblindheid werd onderzocht middels herhaalde observaties. De interventie bleek effectief voor alle deelnemers. Emoties werden vaker gedeeld, er werd vaker naar iets of iemand verwezen en het merendeel van de deelnemers ging vaker de eigen gedachten delen met de communicatiepartner.

Contactgegevens

University of Groningen Institute for Deafblindness (Dr. S. Damen)/ Bartiméus, Koninklijke Visio, Koninklijke Kentalis

Prof. dr. S. (Saskia) Damen: 

E-mail: s.damen@rug.nl

Telefoon: 050-3636556